De Oekraïnecrisis als vuurdoop voor een daadkrachtige en veilige Europese Unie
De Oekraïnecrisis als vuurdoop voor een daadkrachtige en veilige Europese Unie
Als gevolg van de Russisch-Oekraïense oorlog is de belangstelling voor Nederlandse en Europese veiligheid drastisch toegenomen. In veel landen (waaronder Nederland) leidt dit tot verhoogde defensie-uitgaven. Dit is een stap in de goede richting maar Eurodefense Nederland is van mening dat een daadkrachtige behartiging van Nederlandse belangen vraagt om meer verregaande politieke keuzes. De basis van deze redenatie wordt weergalmd in het AIV 'Briefadvies 35: Keuzes voor de krijgsmacht' welke wederom bevestigd dat ‘’geen enkel Europees land kan nog solitair opereren’’. Deze constatering leidde in de Defensievisie 2035 van november 2020 ook al tot het voornemen tot taakspecialisatie en samenwerking met Europese bondgenoten als België, Duitsland en in toenemende mate ook Frankrijk. Dit is een belangrijke stap richting de volwassenwording van de EU als machtspolitieke speler maar ontwijkt de vraag naar hoe dit wordt bereikt. Is bilaterale of multilaterale intensivering van samenwerking in EU verband voldoende?
Nationale specialisatie op het gebied van Defensie leidt onvermijdelijk tot een wederzijdse afhankelijkheid van lidstaten. Het is daarbij zowel essentieel als logisch dat de Europese Unie een leidinggevende rol gaat spelen, zowel bij de coördinatie van nationale defensie specialisaties als bij de verdere vormgeving en uitvoering van een EU Veiligheids- en Defensiebeleid. Daarnaast dient de EU ontbrekende capaciteiten en vaardigheden te ontwikkelen complementair aan die van de lidstaten, bijvoorbeeld voor vorming en inzet van de Rapid Deployment Capability, die naar aanleiding van het Strategisch Kompas wordt opgericht.
De technologische en logistieke versnippering tussen de lidstaten die worden geacht deze Capability te vullen maakt de RDC logistiek en operationeel weinig effectief. Bovendien maakt de huidige besluitvormingsprocedure en de unanimiteitseis bij de Europese Raad de gewenste snelle inzet onmogelijk. Dat terwijl recente ontwikkelingen aan de buitengrenzen van Europa (o.a. Syrië, Nagorno-Karabakh, Oekraïne) aantonen dat het bij machtspolitiek op de eerste plaats draait om het snel en daadkrachtig kunnen inzetten van onder andere militaire capaciteiten. Wanneer Nederland en Europa deze daadkracht niet ontwikkelen vallen wij ten prooi aan sneller opererende rivalen die in de laatste jaren al hebben aangetoond met verdeel en heers de Europese Unie van het bord weg te spelen. Zeventig jaar bi- en multilaterale samenwerking hebben bij de 27 EU lidstaten geleid tot een inefficiënt, duur, niet operationele en onsamenhangende defensie organisaties. Zou meer van hetzelfde de grote verbetering brengen?
Nederland dient het huidige momentum te benutten om fundamentele keuzes te maken voor de Europese veiligheid wil het sterker uit de huidige crisis tevoorschijn komen. Eurodefense roept daarom op om qualified majority voting mogelijk te maken bij veiligheidsvraagstukken in de EU. Deze effectievere vorm van besluitvorming faciliteert een daadkrachtige inzet van de Rapid Deployment Capacity (RDC). Daarnaast roept Eurodefense op om bij de vorming van de Rapid Deployment Capacity (RDC) primair aandacht te besteden aan interoperabiliteit en logistiek.
Eurodefense Nederland