Europese defensie: al 75 jaar iets te vieren?
Kom maar op met de taart met kaarsjes: op 11 augustus 2025 is het 75 jaar geleden dat Winston Churchill in Straatsburg opriep tot de onmiddellijke creatie van een verenigd Europees Leger; onderworpen aan Europese democratische controle en in nauwe samenwerking met de Verenigde Staten en Canada.
Het nooit in werking getreden verdrag tot oprichting van de Europese Defensie Gemeenschap voorzag in een Europese veiligheidsraad (het Commissariaat) en de
vorming van een Europese strijdmacht van 40 divisies met een duidelijk
omschreven taakverdeling en waarborgen voor de bevoegdheden van nationale
regeringen en parlementen, zoals dienstplicht of rekrutering van
beroepsmilitairen.
Een gemeenschappelijke defensiebegroting, militair tuchtrecht, internationale kazernes en opleidingen worden in het verdrag geregeld in een gemeenschappelijke Europese Defensie unie. Ook de inzet in relatie tot de Verenigde Naties, de NAVO en rampenbestrijding zijn helder uitgewerkt in de tekst.
Als voornaamste doelstelling noemt het verdrag niets minder
dan de handhaving van internationale vrede en veiligheid, zonder sociale
vooruitgang te benadelen en het beschermen van gemeenschappelijke morele
waarden.
Dat het niet om een proefballon ging blijkt uit het feit dat het complete uitgewerkte verdrag tot oprichting van de Europese Defensie Gemeenschap in 1954 daadwerkelijk op voorstel van onze regering door Tweede en Eerste Kamer in Nederland is geratificeerd.
Om de samenwerking en efficiëntie in Europa te versterken, is het nog altijd hoognodig om beter krachten en middelen te bundelen als het gaat om vrede en veiligheid. Harmoniseer en vereenvoudig de regels voor grensoverschrijdende militaire samenwerking. Nu beperken complexe regels gangbare zaken als veilige uitwisseling, productie en aankoop van munitie, reserveonderdelen, grenspassages, infrastructuurgebruik en medische samenwerking. Beter afgestemde materiële logistiek stimuleert ook internationale industriële innovatie en samenwerking en gaat verspilling en versnippering tegen.Gezien de verschuiving van de Amerikaanse focus naar Azië en het Midden-Oosten, is het dringend nodig dat de EU zelfstandig dreigingen kan beheersen. Borg een sterke, mondiale Europese veiligheidsstructuur met een Europese Veiligheidsraad die snel kan handelen via pre-mandatering. Deze raad moet op basis van eigen doelstellingen maar in nauwe afstemming met partners zoals de VS, flexibel kunnen opereren. Daarnaast is een versterking van het Europese gewicht binnen de NAVO commandostructuur cruciaal om de positie en invloed van Europa binnen de NAVO te vergroten.
Kortom: veel van de knelpunten en problemen waar Europese
lidstaten vandaag de dag in 2025 tegen aanlopen vragen om oplossingen in de
lijn waar al bijna 75 jaar een uitgewerkt verdrag voor in een lade ligt.
Wie
blaast de kaarsjes uit en snijdt de cake aan op het Europese operationele
hoofdkwartier?
Tekst Richard J. de Graaf (47)
Lid Eurodefense Nederland
Secretaris van het PvdA-netwerk Defensie.